لهجه های مردم مختلف دنیا، بدون شک همواره جذابیت های خود را داشته و باعث تنوع گویش می شود. اما وقتی قرار باشد در زمینه گویندگی و فن بیان فعالیت کنیم، باید به زبان معیار و بدون لهجه صحبت کنیم. مدیریت لهجه در گویندگی مهارتی کاملا اکتسابی بوده و با رعایت برخی نکات، همه چیز تحت کنترل فرد گوینده قرار می گیرد. در این مقاله از آژانس دیجیتال مارکتینگ منتا، به تمام نکات ضروری برای بدون لهجه صحبت کردن اشاره خواهیم کرد.
منظور از لهجه چیست؟
قرار است در این مقاله راجع به مدیریت لهجه در گویندگی صحبت کنیم اما بهتر است قبل از هر چیز بگوییم که منظورمان از لهجه چیست؟ لهجه در فرهنگ واژگان با تعابیری از جمله «طرز سخن گفتن و تلفظ» یا «تلفظ واژه‌های یک زبان به شیوه‌ی خاص یک منطقه» تعریف می‌شود. در تعریف زبان‌شناسی به گونه‌ای از شیوه‌های تلفظ ویژه‌ی یک گروه زبانی لهجه می‌گویند. لهجه‌ها معمولا با جغرافیای محل سکونت افراد ارتباط داشته و ممکن است در عین داشتن تفاوت، شباهت‌هایی هم داشته باشند.
در کنار ضرورت حفظ لهجه ها که از زیبایی های فرهنگ سرزمین ایران است، در برخی موارد نیازمند مدیریت لهجه، شناخت زبان معیار و آگاهی از تفاوت‌های زبانی و لهجه هستیم؛ بنابراین گویندگان خبر، مجریان تلویزیون سراسری، گزارشگران، دوبلورها، گویندگان کتاب صوتی باید به این مورد توجه ویژه داشته و با زبان و لهجه‌ی معیار سخن بگویند.
منظور از زبان معیار چیست؟
زبان معیار، گونه‌ای از گفتار یا نوشتار است که افراد با تحصیلات بالا در یک جامعه از آن استفاده کرده و آن را به عنوان زبان (گفتار و نوشتار) غالب منظور می‌کنند. تالیف کتاب‌های درسی دانشگاه‌ها و مدارس، مصاحبه‌ها و گفتگوهای رسمی در رسانه‌ها، از جمله تلویزیون و مطبوعات هم بر اساس زبان معیار انجام می‌شوند. زبان معیار از اعتبار اجتماعی بالایی برخودار بوده و سایر گروه‌های اجتماعی تلاش می‌کنند این شیوه‌ی گفتار و نوشتار را سرلوحه خود قرار دهند.
چطور متوجه شویم که لهجه داریم یا نه؟
حالا که مفهوم لهجه و زبان معیار را توضیح دادیم، باید به این سوال هم پاسخ دهیم که چگونه می توان متوجه شد که هنگام صحبت کردن، لهجه داریم؟ برخی از افراد اصلا نمی دانند که هنگام صحبت کردن با لهجه صحبت می کنند یا نه؟
با استفاده از تکنیک زیر متوجه این موضوع می شوید. لطفا به 2 دقیقه از پادکست زیر گوش دهید و بعد سعی کنید خودتان مجددا همین مطلب را بخوانید و صدای خودتان را ضبط کنید.
بعد از گوش دادن به صدای خودتان و مقایسه با پادکستی که در بالا آورده شده، کاملا متوجه می شوید که آیا شما لهجه دارید یا خیر؟ چنانچه با انجام تست ذکر شده متوجه لهجه داشتن خود شدید، با شرکت در دوره کنترل لهجه و انجام تمرینات آن می توانید ارتباط موثرتری با دیگران داشته باشید.
چرا مدیریت لهجه در گویندگی ضروری است؟
ابتدا این نکته را یادآور شویم که لهجه داشتن در طول مکالمات روزمره اصلا چیز بدی نیست و اتفاقا به شیرین تر شدن فضای مکالمه کمک می کند؛ نکته ای که ما در این مقاله قصد داریم بیان کنیم، مدیریت لهجه در گویندگی یا ضبط پادکست یا گویندگی تیزر تبلیغاتی و ... است. چرا رعایت این موضوع ضروری است؟
وقتی قرار باشد کار گویندگی کنیم، افراد زیادی با زبان ها و گویش های متفاوت، مخاطب ما خواهند بود؛ بنابراین باید به گونه ای صحبت کنیم که مخاطبان ما هیچ مشکلی در فهم مطالب نداشته باشند. بطور کلی عدم مدیریت لهجه در گویندگی مشکلاتی از قبیل موارد زیر را به دنبال خواهد داشت:
- کاهش تاثیر گذاری روی مخاطب که به دلیل تفاوت‌های آوایی با فرم استاندارد گویش اتفاق می‌افتد.
- پرت شدن حواس و بهم خوردن تمرکز مخاطب که به دلیل تفکر برای پیدا کردن آواها منطق با گویش خود رخ می‌دهد.
- تمرکز و اعتماد به نفس گوینده به طرز محسوسی کاهش خواهد بافت.
